Wspaniały pies rodzinny, stróżujący i obrończy
Hodowla hovawartów „Tu Pilnuje”

Odrobaczanie

Psa należy odrobaczyć lekiem przepisanym lub sprzedanym przez lekarza weterynarii - zapewni to, odpowiedni do zarobaczenia, dobór rodzaju i dawki leku.

Zanim udamy się do lekarza weterynarii po lek na odrobaczenie, należy zważyć psa, ponieważ dawka leku przeciwko robakom zależy od masy ciała psa. Małego pieska (szczeniaka) możemy zważyć na wadze kuchennej, psa większego na wadze łazienkowej. Ważenie psa na wadze łazienkowej wykonuje się następująco: bierzemy psa na ręce i ważymy się razem z psem, następnie kładziemy psa na podłogę i odczytujemy swoją wagę. Od łącznej wagi swojej i psa odejmujemy swoją wagę - różnica to waga (masa ciała) psa, którą podamy lekarzowi weterynarii, by mógł dobrać odpowiednią dawkę leku na odrobaczenie. Psa może także zważyć w lecznicy dla zwierząt.

Pierwszy raz szczeniak powinien być odrobaczony w wieku 3 tygodni. W razie potrzeby, czyli jeśli po podaniu leku na odrobaczenie z kałem wyszły robaki, odrobaczenie należy powtórzyć po 2 tygodniach. W nowym domu szczeniak powinien zostać również odrobaczony wg wpisu hodowcy do książeczki zdrowia lub wg wskazań weterynarza, który będzie miał pod kontrolą psa. Po podaniu leku przeciwko robakom przez 2 dni należy obserwować, czy pies wydala z kałem robaki. Jeśli w kale psa zauważymy robaki, odrobaczenie należy powtórzyć po 2 tygodniach.

Wskazane jest odrobaczanie psa co 3-6 miesięcy, a także zawsze wtedy, gdy w kale psa lub w okolicy jego odbytu zauważymy pasożyty. Odrobaczenie psa korzystnie jest poprzedzić badaniem parazytologicznym kału lub badaniem znalezionych w kale, okolicy odbytu czy też na posłaniu psa pasożytów.

Często widząc kłąb glist, które wychodzą ze szczeniaka po odrobaczeniu, właściciele psa zadają sobie pytanie, skąd u małego szczeniaka tyle dużych robaków? Szczenięta zarażają się nimi od suki. W mięśniach suki znajdują się „uśpione” larwy glist z okresu kiedy suka sama była płodem - szczeniakiem. Larwy te przechodzą do ciał płodów w okresie ciąży, a po urodzeniu szczenięta zarażają się larwami, które dostają się do mleka matki.

Warto w tym miejscu także wyjaśnić, jaka jest najczęstsza droga zarażania się psów tasiemcem. U psów występuje kilka gatunków tasiemca, najczęściej tasiemiec psi, którego żywicielem pośrednim są pchły. Pies iskając się połyka pchły i w ten sposób zaraża się tasiemcem. Objawy zarażenia tasiemcem to najczęściej „saneczkowanie”, czyli pocieranie odbytem o podłoże oraz obecność w kale lub okolicy odbytu krótkich robaków, które właściciele psów często kojarzą z owsikami (owsiki u psów i kotów nie występują).

Inne objawy zarobaczenia u psów to opóźniony wzrost i rozwój, chudnięcie, brak apetytu lub nadmierny apetyt, wymioty (czasem w wymiocinach znajdują się glisty), rozwolnienie, lub zaparcie, matowienie sierści, kaszel (związany z wędrówką larw glist przez płuca), zaburzenia nerwowe (drżenie mięśni, napady padaczkowe) związane z zatruwaniem organizmu żywiciela przez toksyczne produkty przemiany materii pasożytów.

Robaki psie stanowią potencjalne zagrożenie dla ludzi, szczególnie dla dzieci. Dziecko może przypadkowo połknąć jajo glisty (nie odrobaczone szczenięta mogą wydalać z kałem ogromne ilości jaj robaków), z którego to jaja może rozwinąć się i zlokalizować np. w wątrobie, płucach a nawet w oku lub mózgu larwa pasożyta. Przypadki takie zdarzają się rzadko, ale są bardzo niebezpieczne.

Zwalczanie pcheł

Pchły są najczęstszym i najważniejszym pasożytem zewnętrznym psów. Powodują one u psów 2 stany chorobowe:

• pchlicę, czyli zapchlenie psa, które prowadzi do zapchlenia mieszkania
• alergiczne pchle zapalenie skóry (apzs) objawiające się świądem, zaczerwienieniem skóry, strupami, wyłysieniem, uszkodzeniami skóry (ranami). Zmiany te są zlokalizowane głównie na grzbiecie, a szczególnie w tylnej części grzbietu, u nasady ogona. Ponieważ do wywołania apzs wystarczy, że pchła 1 raz ugryzie psa, właściciel psa często nie zauważa na psie żadnej pchły i podejrzewa u psa grzybicę lub „skazę białkową”.

Pies jest żywicielem postaci dorosłej pchły, natomiast postaci rozwojowe pcheł (jaja, larwy, czyli ruchliwe biało-czarne robaczki długości około 2-3 mm i poczwarki) przebywają w zakamarkach mieszkania, a ich cykl rozwojowy może trwać nawet wiele miesięcy.

Aby nasz pies i nasze mieszkanie były wolne od pchlich lokatorów należy zadbać o to, by pies przez cały rok był chroniony przed pchłami. Skuteczne i bezpieczne środki przeciwko pchłom, produkowane przez solidne firmy farmaceutyczne, możesz nabyć u lekarza weterynarii. Godne polecenia to Frontline w spryskiwaczu – dla szczeniąt lub w płynie do wmasowywania miedzy łopatkami dla psów starszych oraz podobnie działający preparat Exspot, czy Adventix.

Preparaty te działają jednorazowo ok. miesiąca na kleszcze i ok. dwóch miesięcy na pchły.

Szczepienia

Szczeniak nie szczepiony nie powinien być wyprowadzany na spacery! Można jedynie wychodzić z nim niosąc go na rękach. Źródłem zarażenia, np. nosówką lub parwowirozą są nie tylko inne psy, ale także miejsca, gdzie psy przebywają, sikają, robią kupy, wymiotują, czyli ziemia, trawnik, chodnik, ulica - wszędzie tam mogą być groźne dla szczeniaka zarazki nosówki lub parwowirozy. Szczeniak nie powinien się także bawić obuwiem, na którym można przynieść do domu chorobotwórcze zarazki.

Plan szczepienia psa ustala lekarz weterynarii. Zależy on od stopnia zagrożenia chorobami zakaźnymi na danym terenie i warunków, w jakich przebywa szczeniak.

Szczepienie psa należy rozpocząć w wieku 6-8 tygodni. Wczesne szczepienie szczeniąt jest wskazane z kilku powodów:

• organizm szczenięcia jest bardzo podatny na zakażenia wirusami nosówki i parwowirozy. Szczególnie narażone na zarażenie są szczenięta wychowywane bez suki, które nie posiadają przeciwciał odpornościowych przekazywanych przez sukę z siarą oraz szczenięta odsadzone od suki zbyt wcześnie, tj. przed ukończeniem 6 tygodni życia
• pies nie szczepiony nie powinien być wyprowadzany na spacery, ponieważ kontaktując się z innymi psami lub nawet tylko wąchając i liżąc miejsca, gdzie spacerują, sikają, robią kupy, wymiotują inne psy może zarazić się nosówką lub parwowirozą
• nosówka jest przeważnie chorobą śmiertelną, przebiegającą z zapaleniem układu oddechowego (od nosa do płuc), spojówek, żołądka i jelit oraz układu nerwowego (co objawia się drgawkami i napadami padaczkowymi). Parwowiroza jest bardzo ciężką chorobą z krwotocznym zapaleniem żołądka i jelit oraz zapaleniem mięśnia sercowego, i często, nawet mimo intensywnego leczenia kończy się śmiercią.

Wczesne zaszczepienie szczeniaka (w wieku 6-8 tygodni) w dużym stopniu zabezpiecza go przed zachorowaniem w drugim - trzecim miesiącu życia i pozwala na wcześniejsze wyprowadzanie, ale daje tylko krótkotrwałą odporność. Z tego względu szczepienia wykonane w drugim i trzecim miesiącu życia muszą być powtórzone po skończeniu przez psa trzeciego miesiąca życia.

Powstawanie odporności po szczepieniu trwa około 2 tygodnie, dlatego wychodzenie z psem na spacery można rozpocząć nie wcześniej, niż 2 tygodnie po pierwszym szczepieniu. Należy liczyć się z możliwością zachorowania psa w okresie 2 tygodni od pierwszego szczepienia, co związane jest z następującymi przyczynami:

• odporność u psa powstaje w ciągu 2 tygodni i w tym okresie pies nie jest jeszcze odporny, więc może się zarazić
• w ciągu 2 tygodni może się ujawnić zakażenie z okresu przed szczepieniem, np. jeśli nie szczepiony szczeniak był wyprowadzany na spacery (okres od zakażenia nosówką lub parwowirozą do wystąpienia choroby może trwać 2 tygodnie).

Wyprowadzając na spacery psa przed zakończeniem pełnego cyklu szczepień należy wiedzieć, że nie ma on jeszcze pełnej odporności. Wyprowadzając takiego szczeniaka musimy zachować ostrożność: unikać miejsc uczęszczanych przez inne (szczególnie bezpańskie) psy oraz unikać kontaktu z psami nieznanymi, prawdopodobnie nie szczepionymi, lub, co gorsze, chorymi. 2 tygodnie po zakończeniu cyklu szczepień można bez ograniczeń wychodzić z psem na spacery.

Szczepić można tylko psy zdrowe i odrobaczone. Jeśli u psa występuje któryś z następujących objawów: wymioty, rozwolnienie, obecność robaków w kale lub wymiocinach, kaszel, osowienie, brak apetytu - oznacza to, że pies jest chory i wymaga leczenia przez lekarza weterynarii. Pies przed i po szczepieniu powinien być dobrze odżywiany. Nie należy kąpać psa ani przed szczepieniem, ani przez 2 tygodnie po szczepieniu. Przestrzeganie tych zasad ma zapewnić psu najlepsze warunki do wytworzenia dobrej odporności. Pies z wymiotami i biegunką (spowodowanymi np. błędami żywieniowymi), przeziębiony (np. po kąpieli) lub przemęczony nie wytworzy po szczepieniu dobrej odporności.

Po szczepieniu może wystąpić u psa odczyn poszczepienny ogólny lub miejscowy.

• Odczyn ogólny to osowienie, mniejszy apetyt, stan podgorączkowy (normalna temperatura u psa u psa mierzona w odbycie to 38-39 stopni Celsjusza, stan podgorączkowy to około 39,2 st. C.). Objawy te zwykle mijają po 2 dniach. Wystąpienie innych niepokojących objawów, np. obrzęku nosa i powiek, powtarzających się wymiotów i (lub) biegunki wymaga natychmiastowego skontaktowania się z lekarzem weterynarii.
• Odczyn miejscowy to mały, niekiedy przez pierwsze 2 dni tkliwy, guzek w miejscu podania szczepionki. Guzek ten zwykle zanika w ciągu kilku tygodni. W przypadku bardzo małych piesków, bolesny odczyn miejscowy może dać obraz odczynu ogólnego w postaci złego samopoczucia i przeczulicy. Piesek jest wtedy obolały, zachowuje się tak, jakby każde dotknięcie sprawiało mu ból. Dobrze jest wtedy skontaktować się z lekarzem weterynarii.

Podstawowy plan szczepień psów, oprócz wymienionych wcześniej, nosówki i parwowirozy, obejmuje wirusowe zapalenie wątroby psów (chorobę Rubartha) oraz parainfluenzę (jest to grypo podobna infekcja wirusowa, tzw. kaszel kenelowy) oraz leptospirozę (groźna choroba zakaźna zwierząt i ludzi, przebiegająca z zapaleniem wątroby i nerek, żółtaczką oraz krwawymi wybroczynami).

Rozszerzony plan szczepień może dodatkowo obejmować takie choroby jak koronawiroza (infekcja wirusowa żołądka i jelit), bordetelloza (bakteryjna infekcja układu oddechowego) i borelioza (groźna choroba przenoszona przez kleszcze).

Aby pies był zdrowy i odporny należy go szczepić przeciwko chorobom zakaźnym (nosówce, zapaleniu wątroby, parwowirozie, parainfluenzie, leptospirozie i wściekliźnie) co rok, przez całe jego życie.

SUGEROWANY PLAN SZCZEPIENIA PSA:

1. Wiek 6 tygodni: p/ nosówce i parwowirozie
2. Wiek 8 tygodni: p/ nosówce, parwowirozie, zapaleniu wątroby, leptospirozie, kaszlowi kenelowemu
3. Wiek 12 tygodni: p/ nosówce, parwowirozie, zapaleniu wątroby, leptospirozie, kaszlowi kenelowemu
4. Wiek 14-15 tygodni: p/ wściekliźnie
5. Co rok: p/ nosówce, parwowirozie, zapaleniu wątroby, leptospirozie, kaszlowi kenelowemu i wściekliźnie.

Nauka czystości

Problemem związanym z pojawieniem się w domu szczeniaka jest zanieczyszczanie przez niego mieszkania moczem i kałem. Naukę czystości należy rozpocząć od chwili przyniesienia szczeniaka do domu. Aby ograniczyć straty związane z obecnością szczeniaka, najlepiej zwinąć dywan w pomieszczeniu, w którym przebywać będzie szczeniak i pomieszczenie wyłożyć na kilka dni gazetami. W ciągu kilku dni szczeniak wybierze sobie jedną część pomieszczenia do załatwiania swoich potrzeb, wtedy z pozostałej części podłogi można usunąć gazety. W ciągu następnych dni redukujemy ilość gazet do jednej, pochłaniającej płyny gazety i umieszczamy ją w okolicy drzwi wyjściowych, aby w późniejszym czasie pies kojarzył załatwianie potrzeb z wyjściem z domu.

Szczeniak załatwia swoje potrzeby najczęściej po spaniu, a także po jedzeniu, po wysiłku, zabawie. Chęć oddania moczu lub kału szczeniak może sygnalizować niepokojem ruchowym i obwąchiwaniem podłogi. Jeśli więc piesek właśnie się przebudził, skończył jedzenie lub zabawę, albo niespokojnie wierci się w miejscu i wącha podłogę, a znajduje się poza gazetą, to należy go spokojnie przenieść na gazetę.

Po każdorazowym wypróżnieniu się na gazetę, szczeniaka należy nagrodzić dobrym słowem, pogłaskaniem lub najlepiej dobrym kąskiem, by wiedział, że takie zachowanie jest pożądane i dla niego korzystne (bo może wtedy dostanie nagrodę).

Karanie psa za zabrudzenie dywanu lub parkietu jest nie wskazane i może przynieść odwrotny niż oczekujemy efekt. Pies może wtedy bać się załatwiać w obecności właściciela i ze strachu przed karą, którą kojarzy, nie z sikaniem na dywan, ale sikaniem w obecności właściciela, załatwiać swoje potrzeby np. za wersalką, gdzie nikt go nie widzi. Może się także zdarzyć, że pies boleśnie karany przez właściciela będzie się ze strachu posikiwał na jego widok. Efektem karania psa za niewłaściwe załatwianie się może być nerwica objawiająca się niemożnością oddawania przez psa kału i moczu w obecności właściciela, gdy właściciel trzyma psa na smyczy lub patrzy na psa.

Zdarza się, że szczeniak gryzie gazety na strzępy, lub nie chce na nich przebywać. W takim wypadku gazety lepiej zastąpić ścierkami (szmatami) do podłogi. Ścierkę po każdym zabrudzeniu należy przepłukać; jeśli po przepłukaniu ścierka nadal będzie „pachniała” psimi odchodami, to nie szkodzi - zapach odchodów zachęci szczeniaka do ponownego zanieczyszczenia ścierki.

Gdy mija okres kwarantanny po szczepieniach i można już wychodzić na spacery, należy wtedy nauczyć psa załatwiania się na zewnątrz. Ponieważ szczeniak jest już przyzwyczajony załatwiać się na gazetę (lub ścierkę), wychodząc z nim na spacer zabieramy gazetę ze sobą i kładziemy ją na trawę, a szczeniaka na gazetę. Gdy szczeniak zacznie wypróżniać się poza gazetą (najlepiej na trawę), możemy zrezygnować z zabierania na spacer gazet.

Atrakcyjnym miejscem do załatwiania potrzeb są dla szczeniaka miejsca (trawniki, drzewa, słupy), gdzie załatwiają się inne psy (zapach odchodów pobudza inne psy do zaznaczenia moczem swojej obecności). Spacer powinien trwać przynajmniej tak długo, aż pies załatwi swoje potrzeby. Gdy szczeniak wypróżni się (na gazetę lub bezpośrednio na trawę) nagradzamy go dobrym słowem, pogłaskaniem lub najlepiej dobrym kąskiem.

Jeżeli piesek zaczął załatwiać swoje potrzeby poza domem, utrzymuje mocz i kał przez czas naszej nieobecności w domu, to przestajemy rozkładać mu na podłodze gazety (ścierki).

Ze szczeniakiem należy wychodzić często, początkowo nawet co godzinę, wtedy łatwiej będzie mu powstrzymać się od wypróżniania w domu. Nie wolno lekceważyć oznak, ze strony psa, że potrzebuje wyjść. Zawsze, gdy szczeniak się obudzi, a także gdy się niespokojnie kręci przy drzwiach i szuka gazety, należy go wyprowadzić. Kilkumiesięcznego szczeniaka należy wyprowadzać 5-6 razy dziennie, dorosłego psa przynajmniej 3 razy dziennie. Przetrzymywanie w domu psa z pełnym pęcherzem sprzyja chorobom pęcherza moczowego (zapaleniom pęcherza moczowego, kamieniom w pęcherzu moczowym).

Jeżeli dysponujemy ogrodem, gdzie nie przychodzą inne psy, możemy od początku uczyć szczeniaka wypróżniać się poza mieszkaniem. Należy wtedy pamiętać o wypuszczeniu lub wyniesieniu do ogrodu psa po każdej drzemce, po każdym posiłku, po aktywnej zabawie, gdy jest niespokojny oraz gdy przez dłuższy czas nie wypróżniał się.

Jeżeli po przyjściu ze spaceru pies ustawia się do sikania, należy ponownie wynieść go na zewnątrz. Jeśli tam poprawnie się wypróżni - nagrodzić smacznym kąskiem.

Żywienie

Informacje ogólne.

Psa możemy karmić karmą przemysłową lub domową. Każde przejście na nowe jedzenie powinno odbywać się stopniowo!

Podstawowe składniki psiego pożywienia to: białko, węglowodany i błonnik.

Źródłem białka dla psa są: mięso, ser biały i jajka.

Pies może otrzymywać mięso gotowane (bezpieczniejsze) lub surowe (pod warunkiem, że jest świeże). Przez pojęcie „mięso” rozumie się mięso mięśniowe. Mięsem nie są podroby (płuca, nerki, serca, wątroba) i ze względu na dużą zawartość fosforu, a małą wapnia, nie należy ich podawać rosnącym psom. Produkt sprzedawany w sklepach jako „mięso dla psa” należy traktować jako pożywienie niebezpieczne.

• Ser biały jest pełnowartościowym pokarmem białkowym, mogącym zastępować w diecie mięso.
• Jaja, na równi z mięsem i białym serem, są źródłem pełnowartościowego białka, dlatego mogą być stałym, białkowym elementem psiej diety. Żółtko jaja, oprócz pełnowartościowego białka, zawiera lipidy, w tym niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, warunkujące zdrowy wygląd skóry i odporność układu oddechowego. Żółtko można podawać na surowo, natomiast nie wskazane jest podawanie surowego białka (surowe białko zawiera substancje niszczące witaminy z grupy B). Można ugotować jajo na twardo, następnie zgnieść całe i łącznie ze skorupą podać psu do zjedzenia. Skorupy z jaj są naturalnym źródłem wapnia dla psa.
• Mleko, oprócz pełnowartościowego białka, zawiera tłuszcz (masło) oraz cukier mleczny (laktozę). Zdarza się, że psy w wieku ponad 2 miesiące, w sposób naturalny, po odsadzeniu, tracą zdolność trawienia laktozy, czego objawem jest biegunka po spożyciu mleka. Psom takim nie należy podawać słodkiego mleka. Jeżeli pies zwykle dobrze toleruje mleko, ale wystąpiło u niego rozwolnienie z innej przyczyny, takiemu psu także nie należy podawać mleka przez około 7 dni (a przynajmniej do czasu unormowania się konsystencji kału). Częstym błędem popełnianym przez właścicieli psów jest podawanie mleka jako „odtrutki” u psa z biegunką. W takim wypadku mleko zwykle nasila objawy biegunki. Mleko nie jest także zalecane dla psów ze skłonnością do alergii.

W przypadku psów dobrze tolerujących mleko, ze względu na zawartość w mleku wszystkich składników odżywczych, może być ono dla nich wartościowym pokarmem (mleko nie jest dla psa napojem, napojem jest woda). Mleko nie powinno pozostawać w misce dłużej niż kwadrans, ponieważ szybko się psuje i może wtedy łatwo wywołać zatrucie pokarmowe.

• Kwaśne mleko, jogurt, kefir, maślanka i ser biały w odróżnieniu od słodkiego mleka, prawie nie zawierają laktozy, stąd można podawać je psom nie tolerującym słodkiego mleka.

Wymienione wyżej białkowe produkty pochodzenia zwierzęcego powinny stanowić 1/3 - 1/2 dawki pokarmowej dla dorosłego psa.

W karmieniu szczeniąt proporcje mięsa do wypełniacza powinny stanowić co najmniej 3:1.

Wędzonki, kiełbasy, kaszanka zawierają ostre przyprawy i środki konserwujące (saletra, nitryt), dlatego nie są zdrowym pokarmem dla psa. Zdrowiu psa szkodzą również potrawy smażone na tłuszczu, a jeszcze bardziej tłuszcz za smażenia (!), który może być przyczyną poważnej choroby (biegunki, uszkodzenia wątroby).
Czarna lista, czyli produkty szkodliwe dla psa:

• Kasza
• Cebula
• Czekolada
• Surowe białko
• Surowe mięso ryb słodkowodnych
• Mleko
• Surowa wątroba
• Gotowane kości
• Surowe warzywa kawałkach

Węglowodanowe produkty spożywcze, będące źródłem energii dla psa, to:

• ryż. W postaci kleiku jest on łatwo przyswajalny przez organizm, ma działanie osłaniające na przewód pokarmowy, zapobiega rozwolnieniu, natomiast nie powoduje zaparcia. Jest szczególnie godny polecenia dla psów ze skłonnością do niestrawności, biegunek, alergii pokarmowych,
• makaron
• chleb, bułki (podsuszone)
• kasza – nie wskazana, jest ona trudniej trawiona niż ryż, makaron, pieczywo i bywa przyczyną rozwolnienia, a nieraz także alergii u psa. Decydując się na żywienie psa kaszą, należy wybierać drobne odmiany kaszy (nie pęczak).
• płatki zbożowe - można podawać na surowo lub zaparzone; nie należy ich rozgotowywać, bo wtedy mogą być one przyczyną krzywicy. Łatwe w użyciu są płatki prażone (np. Corn Flakes), które są gotowe do spożycia (można je zalać mlekiem lub zupą),
• ziemniaki. Aby pies mógł strawić skrobię ziemniaczaną należy ziemniaki rozgotować i rozgnieść (puree). Skrobia ziemniaczana (podobnie jak ryż) ma działanie osłaniające na jelita, stąd dieta ziemniaczana może być stosowana w przypadku schorzeń przewodu pokarmowego (np. biegunki).

Oprócz składników białkowych pochodzenia zwierzęcego i węglowodanów, w skład dawki pokarmowej psa powinny wchodzić także jarzyny, takie jak: buraki ćwikłowe, marchew, pietruszka, seler, groszek. Ponieważ psy nie miażdżą zębami pokarmu, lecz połykają duże jego kawałki, jarzyny należy podawać ugotowane lub starte na miazgę.

Zdarza się, że pies zjada trawę. Umiarkowana ilość trawy poprawia trawienie, dzięki dużej zawartości błonnika w trawie. Jeśli pies zjada dużą ilość trawy, świadczy to o niestrawności i służy wywołaniu wymiotów w celu usunięcia szkodliwej zawartości żołądka. Jeśli pies wymiotuje trawą, nie należy pozwalać mu na dalsze jej spożywanie, ponieważ ostre źdźbła trawy drażnią żołądek pogarszając jego stan. Należy wówczas skontaktować się z lekarzem weterynarii.

Tłuszcz, ze względu na zawartość witamin (A, D, E, K) oraz niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, jest niezbędnym elementem diety psa. Tłuszcz zwierzęcy zawarty jest w mięsie i mleku (masło). Jeśli karmimy psa chudym mięsem, wskazany jest dodatek do karmy oleju roślinnego (sojowego, słonecznikowego, oliwy z oliwek). Zawarte w tłuszczu witaminy i niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe warunkują m.in. zdrowy wygląd skóry i sierści psa. Nadmiar tłuszczu w karmie psa może powoduje biegunkę.

Kości. Raz w tygodniu pies może dostać dużą, surową lub zaparzoną kość cielęcą albo wołową.

Zjedzenie zbyt dużej ilości kości może spowodować zaparcie, zatkanie jelit, a nawet skręt żołądka (!). Nie należy karmić psa kośćmi wieprzowymi, gdyż są one bardzo twarde i nie strawione mogą zatykać i ranić jelita. Nie wolno podawać psom długich kości z kurczaka (z nóg i skrzydeł), gdyż rozpadają się one pod wpływem gryzienia na ostre igły, mogące przedziurawić jelita. Można podawać psu rozdrobnione (zmielone) kości z kurczaka. Ponieważ kości mają małą wartość odżywczą i bywają przyczyną chorób psa (np. zaparcia, zatkania lub zranienia jelit, skręt żołądka), można je ewentualnie podawać tylko zdrowym psom.. Kości nie mogą stanowić podstawy psiej diety. „Dobrzy” sąsiedzi, dokarmiający naszego psa kośćmi, to prawdziwe nieszczęście.

Woda. W odróżnieniu od karmy (którą podajemy tylko o wyznaczonych porach i na ograniczony czas (15-20 minut), woda powinna stale znajdować się w zasięgu psa. Podajemy wodę zdatną do picia dla ludzi, nie gotowaną, najlepiej odstaną. Pies może pić nie gazowaną wodę mineralną. Wodę podajemy w misce przeznaczonej wyłącznie do tego celu. Woda powinna być zawsze czysta i świeża.

W przypadku psów karmionych gotowaną dietą domową, konieczne jest podawanie preparatów mineralno-witaminowych, aby zapobiec skutkom niedoboru wapnia, objawiającym się głównie kulawizną.

Karmy przemysłowe

Karmiąc psa karmą przemysłową należy pamiętać, że:

• powszechnie dostępne w sklepach karmy przemysłowe nadają się do karmienia wyłącznie psów zdrowych. Jeśli nasz pies ma zaburzenia pokarmowe typu wymioty, rozwolnienie, ale przyjmuje pokarm, należy go karmić dietą mięsno-ryżową składającą się po połowie z chudego, gotowanego mięsa i kleiku ryżowego na wodzie. Nie należy wtedy podawać konserw ani powszechnie dostępnych karm przemysłowych, ani podrobów, ani mleka. Istnieją przemysłowe karmy lecznicze dla psów chorych, dostępne tylko w lecznicach zwierząt,
• karma musi być dostosowana do wieku i kondycji psa, np. karmy typu puppy, junior, growth dla młodych psów, adult, maintenance dla dorosłych, senior dla starych, energy, premium dla pracujących, light dla otyłych, sensitive dla wrażliwych itd.
• cena karmy jest ściśle związana z jej jakością. Karma dobrze zbilansowana, wyprodukowana z dobrego mięsa musi być droga. Im karma jest tańsza, tym jej wartość pokarmowa jest mniejsza,
• dobrej karmy nie kupimy w supermarkecie, czy na stacji benzynowej. Dobre karmy są dostępne tylko w lecznicach zwierząt i wyspecjalizowanych psich sklepach,
• sucha karma jest skoncentrowanym, wysokoenergetycznym pokarmem i należy ją dawkować zgodnie ze wskazaniami na etykiecie. Miska suchej karmy to około 3 miski jedzenia domowego - jeśli o tym zapomnimy, szybko utuczymy naszego psa,
• sucha karma nie jest „preparatem witaminowym” (witamin jest tam tyle ile trzeba i ani trochę więcej), dlatego dodawanie suchej karmy do jedzenia domowego nie może być traktowane jako uzupełnienie niedoboru witamin u zwierzęcia. Do uzupełniania niedoboru witamin służą preparaty witaminowe, które należy podawać po uzgodnieniu z lekarzem weterynarii.
• Do suchej karmy można dodawać max 25% suplementów

Psom jedzącym suchą karmę nie ma potrzeby podawania preparatów witaminowo-mineralnych, gdyż dostateczna i zbilansowana ich ilość znajduje się w tym pożywieniu.

Ilość posiłków dziennie zależy od wieku i wielkości psa. W zależności od wieku karmimy:

• szczenię w wieku 6-12 tygodni 4 razy dziennie
• szczeniaka 3-6 miesięcznego 3 razy dziennie
• w wieku 6-12 miesięcy 2 razy dziennie
• pies po ukończeniu 1 roku powinien być karmiony 1-2 razy dziennie. Rozdzielenie dawki pokarmowej na dwa razy dziennie nie obciąża nadmiernie układu pokarmowego dużych psów, które mogą mieć tendencje do skrętu żołądka.

Dorosły, zdrowy pies doskonale znosi głodówkę i bez szkody dla zdrowia może on „pościć” jeden raz w tygodniu, tylko o samej wodzie. Taki cotygodniowy post może być doskonałym lekarstwem na brak apetytu i wybrzydzanie w jedzeniu.

Psa należy karmić o stałych porach . Wskazane jest także, aby pies dostawał posiłki zawsze z tej samej miski i w tym samym miejscu. Pies łatwo przyzwyczaja się do karmienia regularnego i zawsze w tym samym miejscu. Odruchowo wydziela wtedy ślinę i soki trawienne co powoduje, że chętniej zjada i lepiej trawi podany pokarm. To, czego pies nie zje w ciągu 15-20 minut, należy schować i ewentualnie podać w następnej porze karmienia.

Psa nie na należy dokarmiać między posiłkami. Wyjątkiem są owoce oraz smakołyki podawane w charakterze nagrody, w celach szkoleniowych. Nie powinny być to słodycze, ale raczej kawałek mięsa, sera żółtego, „chrupki” ulubionej karmy lub specjalnie produkowane psie przysmaki. Jako przysmaki - zabawki możemy podawać psu „kości” z prasowanej skóry lub listki z prasowanego, wysuszonego mięsa Przysmaki - zabawki nie mogą stanowić podstawy psiej diety.

Żywienie psa z zaburzeniami pokarmowymi.

Wymioty i biegunka mogą być spowodowane zaburzeniami pokarmowymi lub schorzeniami innych narządów (np. wątroby, nerek, macicy u suk), dlatego w przypadku wystąpienia wymiotów lub biegunki zawsze wskazany jest kontakt z lekarzem weterynarii. Przedstawione poniżej informacje mogą być przydatne w sytuacjach, gdy szybki kontakt z lekarzem weterynarii nie jest możliwy.

Podstawową dietą, dla psa z zaburzeniami pokarmowymi (wymioty, rozwolnienie, biegunka), jest dieta mięsno - ryżowa, składająca się po połowie z chudego, gotowanego mięsa (np. kurczaka) i kleiku ryżowego na wodzie. Chude mięso jest łatwo przyswajalnym i bezpiecznym źródłem białka. Kleik ryżowy ma działanie osłaniające (gojące) na chory żołądek i jelita, jest źródłem łatwo przyswajalnych węglowodanów (energii) i hamuje rozwolnienie (normalizuje stolec).

Bardzo przydatnym środkiem, łagodzącym stany zapalne przewodu pokarmowego jest wywar z siemienia lnianego, który przygotowujemy w sposób następujący: 3 łyżki siemienia zalewamy połową litra wody, podgrzewamy do wrzenia i parzymy 10 minut pod przykryciem. Po wystudzeniu podajemy psu sam klej, bez ziaren. Niektóre psy wypijają siemię dobrowolnie, innym trzeba je podawać łyżeczką lub strzykawką. Jednej łyżeczce odpowiada strzykawka o pojemności 5 ml. Siemię lniane (i inne płyny lub papkowaty pokarm) możemy podawać strzykawką do kieszonki policzkowej, wkładając koniec strzykawki między policzek a zęby, i powoli opróżniając strzykawkę w miarę połykania siemienia przez psa (nie należy wlewać na siłę, ani bezpośrednio do gardła, by nie spowodować zachłyśnięcia).

Wymioty są często objawem podrażnienia (zapalenia) żołądka. Przyjmowanie pokarmu może wtedy drażnić żołądek i powodować kolejne wymioty, dlatego konieczna jest 24 - godzinna głodówka. Chowamy jedzenie i miskę z wodą. Nie podajemy żadnych leków, bo pies prawdopodobnie i tak je zwymiotuje, więc nie zadziałają, a poza tym leki mogą dodatkowo drażnić chory żołądek. 6-12 godzin od ostatnich wymiotów możemy rozpocząć podawanie psu wywaru z siemienia lnianego w ilości od jednej do kilku łyżeczek, w zależności od wielkości psa, co 1-2 godziny. Siemię lniane można podawać ze strzykawki w opisany powyżej sposób. Jeśli kilkukrotne podanie siemienia (w czasie 3-6 godzin) nie wywołało wymiotów, możemy podawać psu także małą ilość letniej wody z łyżeczki, strzykawki lub z podstawki od szklanki. Małe ilości, letniej wody, podajemy co 1-2 godziny, duża ilość wypitej wody lub zimna woda może podrażnić żołądek i spowodować wymioty. Jeśli wymioty ustąpiły, pies przyjmuje siemię lniane i wodę, to, po 24 godzinnej głodówce, możemy rozpocząć karmienie psa dietą mięsno - ryżową. Pokarm podajemy kilka razy dziennie, w małej ilości; duża objętość pokarmu może podrażnić żołądek i spowodować wymioty. Jeśli pies przyjmuje małe ilości jedzenia, stopniowo zwiększamy dawkę pokarmu (mięsa z ryżem), wracając do zwykłej objętości pożywienia i częstości karmienia. Po tygodniu diety mięsno - ryżowej stopniowo przechodzimy na normalne jedzenie. W razie powtarzających się wymiotów, konieczny jest kontakt z lekarzem weterynarii.

W przypadku biegunki można zastosować 24 - godzinną głodówkę, aby odciążyć jelita, zostawiając psu tylko miskę z wodą. Podstawowym lekiem na biegunkę jest dieta mięsno - ryżowa, którą należy stosować przez 5-7 dni. Można podawać także suchary z ciasta drożdżowego lub wysuszoną bułkę.

W czasie biegunki nie wolno podawać mleka, podrobów, konserw ani suchej karmy (za wyjątkiem karm leczniczych zaleconych przez lekarza weterynarii).

Biegunka powtarzająca się kilka razy dziennie lub trwająca dłużej niż 2 dni, wymaga skontaktowania się z lekarzem weterynarii.

Pielęgnacja

Pielęgnacja to codzienne, lub powtarzające się systematycznie zabiegi mające zapewnić zdrowie fizyczne i psychiczne naszemu psu, jego ładny wygląd i przyjemny zapach.

Zabiegi pielęgnacyjne to przede wszystkim dbanie o:

• skórę i sierść: zaleca się kąpiele w miarę potrzeby, dokładne suszenie, wyczesywanie martwego włosa, usuwanie zanieczyszczeń z sierści przez szczotkowanie; strzyżenie, odżywianie odpowiednimi szamponami i preparatami skóry i włosa.
• uszy: czyścić w miarę potrzeby wacikami (nie pałeczkami) i odpowiednimi preparatami ułatwiającymi usuwanie woskowiny (dostępnymi w gabinetach weterynarii), ze względów higienicznych powinno się usuwać włoski wewnątrz uszu.
• oczy: przemywać w miarę potrzeby odpowiednimi preparatami, przegotowaną woda lub herbatą (nie rumiankiem)
• zęby: zaleca się mycie psom zębów specjalnymi pastami raz w tygodniu, oraz kontrole stomatologiczne.
• pazury: przycinać w miarę potrzeby, kontrolować, czy pies ni uszkodził wilczych pazurów, jeżeli nie zostały mu usunięte.
• stopy: pilnować, czy długi włos między palcami nie uległ sfilcowaniu, filce i kołtuny należy wycinać. Kontrola poduszek i przestrzeni między palcami zapobiegnie zabrudzeniu ewentualnych uszkodzeń.

Zimą, przed każdym spacerem należy zabezpieczyć psom stopy odpowiednimi preparatami, lub wazeliną, aby lód, mróz i sól nie uszkodziła poduszek i aby śnieg nie przyklejał się do włosów między palcami, co bardzo utrudnia psom chodzenie.

• gruczoły okołoodbytowe: przy okazji wizyty w gabinecie, należy poprosić weterynarza o sprawdzenie gruczołów i opróżnienie ich w miarę potrzeby.
• worek napletkowy: w miarę potrzeby można dezynfekować lekkim roztworem nadmanganianu potasu. Gdy samiec nadmiernie wylizuje napletek, lub kiedy wydzielina z napletka jest intensywna, należy skontaktować się z weterynarzem.

Antykoncepcja

Antykoncepcja weterynaryjna to:

• zapobieganie nie planowanemu rozmnażaniu się zwierząt
• zapobieganie występowaniu objawów rui (cieczki) u samic
• hamowanie zachowań płciowych u samców.

Metody antykoncepcji można podzielić na naturalne i sztuczne.

Metody naturalne polegają na pilnowaniu (izolowaniu) suczki w okresie rui, by nie dopuścić do pokrycia jej przez samca.

Pierwsza cieczka (ruja) u suki hovawarta pojawia się w wieku około 12 miesięcy. Kolejne ruje pojawiają się co 6-12 miesięcy, najczęściej co 6 miesięcy. Cieczka u suki rozpoczyna się krwawieniem (cieczeniem krwi, stąd nazwa cieczka). Krwawienie trwa około 9 dni i jest to tzw. okres przedrujowy, po którym zaczyna się ruja właściwa, czyli okres płodny, który trwa też około 9 dni. Zwykle za suką w rui biega stado różnej wielkości psów z całej okolicy, co dla właściciela suki jest raczej dokuczliwe i grozi nie chcianą ciążą u suki. Jeśli planujemy ciążę u suki, to najlepszy termin pokrycia suki jest zwykle miedzy 9 - tym a 13 - tym dniem od początku cieczki. Jeśli jednak nie chcemy, by suka zaszła w ciążę w ogóle lub by była pokryta przez przypadkowego psa, musimy ją pilnować przez całą cieczkę, czyli praktycznie przez 3-4 tygodnie od początku cieczki. Aby sukę upilnować, musi być ona wyprowadzana przez osobę dorosłą. Dziecko nie jest w stanie obronić suki przed sforą psów a widok kopulujących psów może być dla dziecka wstrząsający. Poza spacerami suka musi być zamknięta w budynku. Płot nie jest dla „zakochanego” psa przeszkodą nie do pokonania.

Do metod naturalnych można zaliczyć także stosowanie repelentów dla suk w cieczce. Są to substancje, których zapach jest nieprzyjemny (odstraszający) dla psów i maskuje zapach suki w cieczce. Preparaty tego typu można nabyć w lecznicach zwierząt i psich sklepach (np. Vivisol). Efekt jaki możemy uzyskać stosując tego typu preparaty, to brak zainteresowania ze strony psów w stosunku do suki w cieczce. Repelenty są środkami ułatwiającymi pilnowanie suki w cieczce, natomiast w przypadku pokrycia suki przez psa, nie zapobiegają ciąży. Aby stosowanie repelentów było skuteczne, najlepiej poprzedzić je wykąpaniem suki, u której zaczęła się cieczka. Następnie, przez cały okres cieczki, przed każdym spacerem, okolicę sromu należy umyć i spryskać repelentem.

Metody sztuczne - możemy tu wyróżnić:

• Metody farmakologiczne:
• tabletki antykoncepcyjne
• zastrzyki antykoncepcyjne o przedłużonym działaniu.
• Sterylizacja chirurgiczna.

Tabletki antykoncepcyjne:

• u suk mogą one służyć wyłącznie do przesunięcia terminu cieczki, np. by cieczka nie wystąpiła w czasie wyjazdu na wczasy
• tabletki antykoncepcyjne są lekami hormonalnymi, których podawanie zaburza naturalne stosunki hormonalne w organizmie, dlatego stosując je trzeba mieć na uwadze ryzyko wystąpienia schorzeń narządu rodnego i gruczołu mlekowego
• przeciwwskazania: ciąża, guzy gruczołu mlekowego, schorzenia układu rozrodczego, cukrzyca i inne schorzenia przebiegające z wielomoczem.

Zastrzyki antykoncepcyjne:

• można je stosować u suczek co 3-6 miesięcy
• zastrzyki skutecznie zapobiegają objawom rui (cieczki) u suk
• zastrzyki antykoncepcyjne są lekami hormonalnym, zaburzającymi naturalne stosunki hormonalne w organizmie, dlatego stosując je trzeba mieć na uwadze ryzyko wystąpienia schorzeń takich jak: ropomacicze, nowotwory gruczołu mlekowego
• przeciwwskazania: ciąża, ciąża urojona, guzy gruczołu mlekowego, schorzenia narządu rodnego i inne schorzenia przebiegające z wielomoczem.

Stosując zastrzyki antykoncepcyjne należy przestrzegać przedstawione poniżej zasady:

• podawanie zastrzyków antykoncepcyjnych najbezpieczniej jest rozpocząć po osiągnięciu przez zwierzę dojrzałości płciowej i fizycznej, czyli u suki w wieku około 1,5 roku. Nie należy podawać zastrzyków antykoncepcyjnych przed pierwszą rujką (cieczką)
• zastrzyki podaje się w fazie międzyrujowej, czyli wtedy gdy zwierzę nie wykazuje objawów rui. W wyjątkowych przypadkach zastrzyk antykoncepcyjny można podać na początku cieczki (w celu przerwania rui)
• najlepszy termin podania zastrzyku antykoncepcyjnego u suki, to 2 miesiące przed spodziewaną cieczką, czyli 4 miesiące po ostatniej cieczce (cieczka u większości suk występuje co 6 miesięcy). U suki, która rodziła zastrzyk podaje się po odsadzeniu szczeniąt (czyli też 4 miesiące po cieczce)
• nie należy kryć suki w pierwszej rui po ostatnim zastrzyku antykoncepcyjnym. Po zaprzestaniu stosowania zastrzyków antykoncepcyjnych ruja pojawia się około 9 miesięcy od ostatniego zastrzyku, czasem nie pojawia się wcale.

W przypadku suk przeznaczonych do reprodukcji nie należy stosować żadnych hormonalnych środków antykoncepcyjnych.

Sterylizacja suki:

• jest to operacja chirurgiczna, polega na usunięciu jajników i macicy, dlatego...
• jest to jedyna pewna metoda zapobiegania ciąży
• czasami (rzadko) zdarza się, że u wysterylizowanej samicy występują objawy rui
• jednorazowe ryzyko jest związane z narkozą i operacją chirurgiczną
• sterylizację chirurgiczną można wykonać u suk w każdym wieku
• zbyt wczesna sterylizacja (przed pierwszą rujką) może być przyczyną następujących schorzeń: nietrzymania moczu, świądu sromu, otyłości
• wczesna sterylizacja suki przed pierwszą lub przed drugą rują zapobiega zachorowaniu na nowotwory gruczołu mlekowego
• chirurgiczna sterylizacja zapobiega stosunkowo często występującym u suk schorzeniom takim jak: cysty na jajnikach, ropomacicze
• możliwa jest sterylizacja ciężarnej samicy (wtedy połączona jest ona z aborcją)
• przeciwwskazania: zły stan ogólny, schorzenia układu krążenia i oddechowego oraz narządów wewnętrznych (nerek, wątroby).

Kastracja samca:

Nadmierny popęd płciowy u psa objawia się agresją, ucieczkami z domu, onanizowaniem się na nodze właściciela lub przedmiotach (poduszki, meble). Gdy w sąsiedztwie pies czuje sukę w rui, traci apetyt, jest niespokojny, próbuje uciec. Radykalnym rozwiązaniem tych problemów jest kastracja. Kastracja psa ma zwykle pozytywny wpływ na jego psychikę, pies po zabiegu staje się mniej agresywny, mniej skory do ucieczek, bardziej przywiązany do właścicieli. U psa można także zastosować doraźnie zastrzyki antykoncepcyjne lub tabletki (np. gdy suka sąsiada ma cieczkę). Wykastrowanie psa zapobiega schorzeniom prostaty i zmianom nowotworowym wokół odbytu.

Hovawarty dojrzewają późno, ok. drugiego roku życia. Dlatego nie powinno rozmnażać się suk poniżej tego wieku. Aby suka hovawarta mogła mieć szczenięta, wg przepisów Związku Kynologicznego w Polsce, musi mieć: - zaliczone co najmniej 3 wystawy powyżej 15 miesiąca życia, w tym jedną międzynarodową, z oceną co najmniej bardzo dobrą ( pies z oceną doskonałą),

- prześwietlone stawy biodrowe z oceną A,B-bez dysplazji lub C-lekka dysplazja (pies również).

- zdane testy psychiczne (dotyczy także psa).

Jest to podstawowe minimum!